MUSEUM VAN DE BADCULTUUR

Romeinse Thermen Zülpich

OVERZICHT

Een volledige rondgang door het museum biedt u een overzicht van de geschiedenis van de badcultuur. U begint bij de best bewaarde Romeinse thermen ten noorden van de Alpen. Daarna komt u bij de openbare badhuizen, waar u de persoonlijke hygiëne in de middeleeuwen leert kennen.Van hieruit gaat U verder naar de eerste toiletten en wasbakken. Daar treft u enkele bijzondere innovaties aan, zoals de ‘badkuipboten’en de ‘schommelbadkuip’.Aan het eind van de rondgang komt u meer te weten over hedendaagse vormen van baden en kunt u zich verdiepen in de moderne manier van omgaan met water.

HET GEBOUW

De resten van deze Romeinse baden werden opgegraven in de jaren 1930. Nadat ze waren opgegraven, werden ze onderdeel van een klein museum over de lokale geschiedenis (Propsteimuseum), dat toegankelijk was voor kleine groepen. Ze bleven vrij onbekend tot1997, toen de plaatselijke historische vereniging besloot het totale concept te heroverwegen, en een nieuw museum te laten bouwen.Het museum werd in 2008 geopend. Het nieuwe gebouw is ontworpen door Markus Ernst uit Zülpich. Het ontwerp voldoet aan alle functionele eisen die gesteld kunnen worden aan een moderne publieke tentoonstellingsruimte, waarin de historische materialen goed worden bewaard en duidelijk worden geëxposeerd.

DE ROMEINSE THERMEN IN ZÜLPICH

Zoals de naam “Romeinse Thermen – Museum van de Badcultuur”al aangeeft, vormen de goed bewaarde Romeinse thermenruïnes de kern van het hedendaagse museum.

De oorspronkelijke thermen werden gebouwd in de tweede eeuw na Christus. Maar de hoofdstructuur ervan kent een lange geschiedenis van aanpassingen en uitbreidingen tot het moment dat ze buiten gebruik raakten en – in de vierde eeuw na Christus – werden omgevormd tot woonwijken.Tolbiacum – zo heette Zülpich in de Romeinse tijd – was een klein stadje (vicus) dat behoorde tot het gebied van Keulen, maar het lag wel op een kruispunt van belangrijke wegen die de verbinding vormden tussen Keulen, Bonn en Trier.

ARCHITECTONISCHE OVERBLIJFSELEN

De architectonische resten die ook nu nog te zien zijn, vertonen alle belangrijke kenmerken van Romeinse baden. Zo is er een koudwaterruimte (frigidarium), een of meer lauwwaterruimtes, (tepidarium), een heetwaterruimte (caldarium) en en zweetruimte (sudatorium). De meeste ruimtes bevatten een of meer bassins gevuld met water waarvan de temperatuur overeenkwam met die van de ruimte eromheen.

U kunt het typische vloerverwarmingssysteem (hypocaustum), de verschillende soorten ruimtes die nodig waren, en de complexiteit van het watersysteem tot in detail bestuderen.In de vitrines vindt u vele objecten, waaronder cosmetica en medische instrumenten, die een beeld geven van de grote variatie aan werkzaamheden die in de thermen werden uitgevoerd.

HYGIËNE DOOR DE EEUWEN HEEN

In de Romeinse tijd was het bezoek aan de thermen niet alleen een kwestie van hygiëne, maar ook een manier om je te ontspannen, mensen te ontmoeten, te kletsen en zaken te doen. De thermen waren voor iedereen toegankelijk. Voor vrouwen en mannen waren er óf verschillende tijden om te baden, óf – als de thermen groot genoeg waren – verschillende ruimtes.De entreeprijzen waren in het algemeen laag, ongeveer ter hoogte van een glas wijn, zodat ook de armen zich een bezoek konden veroorloven. De grote thermen in Rome en andere grote steden werden soms zelfs gesponsord door de keizer persoonlijk of door andere rijke politici, zodat gewone mensen en slaven er vaak gratis konden baden.

Naast zaken op het gebied van de persoonlijke hygiëne, boden de antieke baden ook diensten aan op het gebied van massage en cosmetische en medische behandeling.
Dat laatste ging door tot in de Middeleeuwen. In tegenstelling tot wat men in het algemeen denkt, speelde hygiëne in middeleeuwse tijden een grote rol. In veel steden trof je badhuizen aan en ze vormden een vast onderdeel van het dagelijkse leven, zoals u kunt zien in in de reconstructie van een typisch interieur, die in dit museum wordt tentoongesteld.

In de Romeinse tijd en in de Middeleeuwen gebeurde het baden en wassen in het openbaar, zij aan zij met buren, vrienden en soms zelfs zakenpartners. Slechts een paar rijke mensen konden zich een eigen badkamer in huis permitteren.
Met het begin van het moderne tijdperk (16e en 17e eeuw) verhuisden de hygiënische activiteiten steeds meer naar de privésfeer. Openbare badhuizen werden gesloten vanwege de stijgende kosten van hout en de angst voor de pest.

Tijdens de Industriële Revolutie ontstonden er nieuwe soorten hygiënische problemen, die werden opgelost via technische innovaties die we ook nu nog steeds gebruiken, zoals het eerste watercloset (wc) in 1775, de eerste waterkraan in 1848, en de eerste ge-emailleerde badkuip in 1862.

ZWEMMEN IN ZEE – VRIJE TIJD

Naarmate de moderne arbeidsopvattingen zich verder ontwikkelden, kwam er steeds meer vrije tijd en ontstonden er ook nieuwe ideeën rondom baden en zwemmen. In de 19e eeuw bouwde men de eerste zwembaden voor sportieve doeleinden. Er werden zwemteams voor mannen en vrouwen gevormd en zelfs hele zwemclubs opgericht.

Tegen het einde van die eeuw was het bovendien een prettige gewoonte geworden om familievakanties door te brengen aan de kust. Daarvoor hadden mensen badkleding nodig die er netjes uitzag en waarmee mannen en vrouwen zich in het openbaar konden laten zien. Dit was het begin van een nieuwe modetrend die zich tot op de dag van vandaag op verschillende wijzen is blijven ontwikkelen.